موضوع این مقاله راجع به اپلیکیشن­های رایگان و نحوه­ی درآمدزایی آن­ها است.

در ابتدا به دسته­بندی­های فنی نرم افزارها و تعریف مفهوم اپلیکیشن می­پردازیم و سپس دسته­بندی­های حقوقی نرم­افزارها را معرفی کرده تا به مفهوم اپلیکیشن رایگان برسیم.

پس از آن به معرفی مدل­های درآمدزایی اپلیکیشن­های رایگان و ذکر نمونه­هایی از آن­ها و درآمد­های آن­ها خواهیم پرداخت.

پس از آن­ها به معرفی مدل­ها و استراتژی­های درآمدی اپلیکیشن­های پرکاربر و پیام رسان­ها خواهیم پرداخت و در فصل آخر نتیجه­گیری این که آیا اپلیکیشن­های رایگان می­توانند به درآمدی مناسب و مطلوب برسند؟ یا نه؟ خواهیم پرداخت.

فصل اول  نرم افزار

در این فصل به معرفی نرم افزار و دستبه بندی های موجود به آن می­پردازیم.

 

1-1–  نرم افزار چیست؟

یک نرم افزار مجموعه ای از برنامه ها و کدها به همراه رویه ها و مستندات است که وظیفه­ی آن انجام کارهایی بر رویی سیستم عامل است.

نرم افزارها از جنبه های مختلفی قابل دسته بندی هستند که عمدتا در دو بعد فنی و حقوقی مورد بررسی و دسته بندی قرار میگیرند.

1-2- دسته بندی فنی نرم افزارها

در این دسته بندی نرم افزار از نظر هدف ، کاربر ، ماموریت ، زمینه ی استفاده ، عملکرد بر روی سیتم عامل مورد دسته بندی قرار می گیرند.

 

• نرم افزارهای پایه (Programming Software)

این نرم افزارها یکی از انواع معمول بین کاربران هستند و در قالب ابزار به توسعه دهندگان در نوشتن انواع برنامه کمک میکنند مانند :کامپایلرها ، دیباگرها ، مترجم­ها و… که برنامه های IDE  مانند Microsoft Visual Studio  متشکل از چندین ابزار و برنامه است.

• نرم افزارهای سیستمی (System Software)

این گونه نرم افزارها در واقع رابطی بین سخت افزارها و نرم افزارهای دیگر هستند که به سیستم های عامل ، درایور ها ، سرورها ،موتورهای بازی و برنامه های جانبی سیستم اطلاق می شودند مانند : سیستم عامل ویندوز ، سیستم عامل ای او اس ، Unity و…

• نرم افزارهای کاربردی (Application Software)

این گونه نرم افزارهای ، نرم افزارهای به اصطلاح end user  هستند که مستقیما با کاربر عادی در ارتباط هستند و جنبه ی خدمات رسانی را دارند بیشتر نرم افزارهای مورد استفاده ی ما مانند واژه پردازها ، مدیا پلیرها ، مرورگرهای وب و… از قبیل نرم افزارهای کاربردی هستند.

که خود به دسته بندی های مختلف تقسیم می­شوند:بد افزارها (Malware) مانند ویروس ها و کرم ها

• نرم افزارهای تبلیغاتی(Adware)
• نرم افزارهای انبارگردانی (Inventory Management Software)
• نرم افزارهای جانبی (Utilities Software)
• نرم افزار پشتیبان و بازیابی اطلاعات
• نرم افزار های پردازش داده ها
• نرم افزارهای شبیه سازی و مدل سازی
• نرم افزارهای سیستم خبره
• نرم افزار های سیستم بی درنگ
• نرم افزارهای سسیتم نهفته
• و…

1-3 دسته بندی حقوقی نرم افزارها

با توجه به اینکه یک نرم افزار پدیده ای فنی و علمی بوده دارای ارزش ها اقتصادی و عرفی می باشد و نیازمند مجموعه قوانین و حمایت های حقوقی است تا بتوان به وسیله ی آن رابطه ی بین مصرف کنندگان و تولیدکنندگان را فراهم آورد بنابر نیازمند دسته بندی برای مشخص نمودن نحوه ی بهره وری و محدوده­ی کاربران است.

 

1-3-1 نرم افزارهای سفارشی (Custom Software)

این گونه نرم افزارها صرفا برای یک کاربر یا سازمانی خاصی طراحی و تولید می­شوند.

1-3-2­ نرم افزارهای رده عام(Off-the-Shelf Software)

این نرم افزارها بر خلاف نرم افزارهای سفارشی جهت استفاده­ی عموم کاربران تولید می­شوند.

1-3-3 نرم افزارهای رایگان(Freeware)

این نرم افزارها به طور رایگان قابل دسترسی و استفاده هستند که در ادامه به طور مفصل به شرح این نوع نرم افزارها خواهیم پرداخت.

1-3-4 نرم افزارهای منبع باز و منبع بسته(Open source and Close source)

در نرم افزارهای منبع بسته ، منابع و کدهای موجود نرم افزار در اختیار کاربر قرار داده نمی­شوند در حالی که در نرم افزارهای منبع باز کدها و منابع برای کاربر در دسترس هستند که کاربر می­تواند آن­ها تغییر دهنده و نرم­افزار را شخصی سازی کنند و حتی در بعضی موارد به نام خود انتشار دهد.

1-3-5­ نرم افزارهای اختصاصی (Proprietary Software)

در اینگونه نرم افزارها حق تکثیر انحصرا برای تولیدکنندگان آن باقی می­ماند و اکثرا به صورت منبع بسته ارائه می­شوند.این نرم افزارها منحصرا متعلق به یک شرکت یا شخص است و استفاده از آن ها مستلزم خرید یا کسب مجوز قانونی است.

1-3-6 نرم افزارهای مشروط و نرم افزارهای جزئی(Shareware and Retail Software)

نرم افزارهای مشروط در واقع نسخه های آزمایشی و بتای یک نرم افزار هستند که به کاربران عرضه می­شوند این نرم افزار ها در واقع نرم افزارهای غیر فعال هستند که ابعاد اصلی نرم افزار روی آن­ها فعال نمی­باشد و در نهایت نرم افزارهای جزئی به کاربران فروخته می­شوند.

1-3-7 نرم افزار اختراعی و نرم افزار کپی رایتی(Patent software and copy right software)

در جنبه ی بین المللی و کنوانسیون های جهانی دو نظام حقوق برای اموال غیرمادی در نظر گرفته می­شود یک نظام حق مولف یا کپی رایت و دو نظام حق اختراع . در بسیاری از کشورها یکی از معمولترین نظام­های در نظر گرفته شده برای نرم افزارها نظام حق مولف است که از یک نرم افزار همانند یک اثر ادبی حمایت می­شود که البته به خاطر وجود تفاوت­هایی بین این دو گاها نظر ها به سمت نظام حق اختراع منعطف می­شود که البته این نظام هم به طور کامل برای نرم افزار مناسب نبوده و دارای نقاط ضعفی می­باشد.

1-3-8 نرم افزار مشاع و نرم فزار غیر مشاع

بعضی از نرم افزارها توسط افراد و تیم­های متعددی ساخته می­شوند در صورتی که سهم هر یک در ساخت نرم افزار مشخص باشد ( مثلا طراحی رابطه کاربری متعلق به یک تیم و هسته و کدنویسی برنامه متعلق به تیم دیگر است ) در اینصورت حقوق مادی آن به نسبت مشارکت تقسیم می­شود و در صورتی که کار آن­ها جدا و متمایز نباشد اثر مشترک می­شود.

1-3-9 نرم افزار مکمل و نرم افزار سازگار

برخی از نرم افزارها به عنوان ابزار جدید یا مکمل برای نرم افزار دیگری تولید می­شوند تولید این نرم افزارها بلامانع بوده و نقض حقوق پدید آورنده محسوب نمی­شوند مشروط بر اینکه رضایت کتبی پدیدآورندگان را گرفته باشد. ( مانند پلاگین­هایی که برای بسیاری از نرم افزارهای دیگر مانند فتوشاپ یا اسکچ آپ تولید می­شود.)

1-3-10 نرم افزارهای واسط و غیر واسط

منظور از نرم افزار واسط نرم افزاری است که بین یک نرم افزار و نرم افزاری دیگر و یا یک نرم افزار و سخت افزار ارتباط ایجاد می­کند.

که طبق ماده 4 حقوق پدیدآورندگان :« حقوق ناشی از آن بخش از نرم افزاری که به واسطه نرم افزارهای دیگر پدید می آید متعلق به دارنده حقوق نرم افزارهای واسط نیست».

 

تا اینجا به معرفی انواع و دستبه بندی های نرم افزار پرداختیم و مشخص شد که نرم افزارهای رایگان در دسته بندی حقوقی نرم افزار قرار می­گیرند ، در فصل­های بعدی به شرح نرم­افزارهای رایگان و نحوه ی درآمدزایی آن ها می­پردازیم.

 

نویسنده:پریسا پرویزی

[post-views]